میدان مشق، کاخ گلستان، موزه ملی، پارک شهر

توضیحات منطقه

میدان مشق تهران مجموعه‌ای تاریخی در قلب پایتخت است که بناهایی از دوران قاجار و پهلوی به یادگار دارد. در طول سال‌های پس از انقلاب، این میدان توسعه پیدا کرد و ساختمان‌هایی به آن اضافه شدند و برخی بناها نیز تغییر کاربری دادند. سردر باغ ملی در ورودی میدان مشق یکی از نمادهای تاریخی تهران است و این دروازه به‌همراه دیگر بناهای تاریخی این میدان، از معروف‌ترین جاهای دیدنی تهران به شمار می‌روند.
معماری ساختمان‌های میدان مشق نمونه‌هایی از معماری تاریخی ایران به‌خصوص در دوره پهلوی اول هستند. در حال حاضر بناهای این میدان را بدون تغییر در بافت تاریخی آ‌ن‌ها بازسازی و به ساختمان‌های فرهنگی و دولتی تبدیل کرده‌اند.
سردر باغ ملی نخستین سازه‌ی است که در بدو ورود به این محوطه توجه شما را جلب خواهد کرد. این دروازه تاریخی را یکی از قدیمی‌ترین نمادهای شهر تهران می‌دانند که از دوران پهلوی اول به جا مانده است.

ساختمان قزاقخانه در انتهای میدان مشق را به‌عنوان قدیمی‌ترین بنای میدان مشق می‌شناسند که در سال ۱۲۴۲ شمسی به دستور ناصرالدین شاه ساخته شد. کاربری نخست این میدان نظامی بود و به همین دلیل نیز نخستین بنای آن را برای تمرین نظامیان و اسکان سربازان در نظر گرفته بودند. با گذشت زمان بخش‌های زیادی از این ساختمان از بین رفت؛ اما امروزه این بنا پس از بازسازی در اختیار دانشگاه هنر قرار گرفته است.

ساختمان کاخ شهربانی یکی از مهم‌ترین ساختمان‌های میدان مشق در گذشته بود که بین سال‌های ۱۳۱۲ تا ۱۳۱۸ شمسی توسط مهندس «قلیچ باقلیان» و به دستور رضا شاه ساخته شد. در تزئین این بنا از شیوه‌های معماری سنتی ایرانی استفاده کرده‌اند و داخل ساختمان را نیز با الگوبرداری از معماری مدرن اروپا ساخته شده‌اند. مهم‌ترین نکته در معماری کاخ شهربانی الهام از کاخ آپادانا در طراحی نمای این ساختمان است.
نام کاخ شهربانی در فهرست میراث ملی ایران به چشم می‌خورد و در حال حاضر یکی از ساختمان‌های متعلق به وزارت امور خارجه است. بازدید از داخل کاخ شهربانی برای عموم مردم میسر نیست؛ اما برای تماشای بنای این کاخ از سردر باغ ملی به محوطه میدان مشق وارد شوید. کاخ شهربانی در ضلع شرقی این میدان دارد.

باشگاه افسران میدان مشق نیز از دیگر بناهای تاریخی است که با طراحی «گابریل گورکیان» و معماری «وارطان آوانسیان» و «قلیچ باقلیان» ساخته شد. ساخت این بنا از سال ۱۳۱۳ تا ۱۳۱۶ شمسی طول کشید. در حال حاضر این بنا یکی از ساختمان‌های در اختیار وزارت امور خارجه در میدان مشق است.

موزه ارتباطات که از آن با نام موزه پست نیز یاد می‌کنند، در جوار سردر باغ ملی در مجموعه میدان مشق قرار دارد و در گذشته متعلق به اداره پست بود. این ساختمان تاریخی نیز هم‌زمان با سایر بناهای این میدان و در طول سال‌های ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۳ شمسی ساخته شد. طراحی این بنا را «نیکلای مارکوف»، معمار روسی و مهندسی ارمنی به نام «الگال گالستیانس» بر عهده داشتند و سازنده آن مهندسی ایرانی به نام مهندس «مظلومیان» بود.

موزه ایران باستان و کتابخانه ملی ایران در قسمت غربی میدان مشق قرار دارند و ورود به آن‌ها از خیابان سی تیر انجام می‌شود. این بنا بین سال‌های ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۶ شمسی توسط معمار و طراح فرانسوی، «آندره گدار» و به دستور رضا شاه ساخته شد.

ساختمان کتابخانه و موزه ملی ملک آخرین بنای میدان مشق است که پس از انقلاب آن را ساختند. این بنا تنها ساختمان اضافه شده به این میدان پس از انقلاب است که زمین آن توسط حسین ملک خریداری و وقف شد. در معماری کتابخانه و موزه ملک، سبک معماری اسلامی به چشم می‌خورد که تفاوت زیادی با سایر بناهای این مجموعه دارد. ساخت این مجموعه در سال ۱۳۷۵ شمسی به پایان رسید.

کاخ موزه گلستان با قدمتی بالغ بر ۴۴۰ سال، یکی از منحصر به فردترین مجموعه‌های تاریخی ایران می‌باشد. اطلاق نام گلستان به این مجموعه، ریشه در بنیان تالاری به نام «گلستان» که از بناهای عهد آقا محمد خان قاجار بوده و در سال ۱۲۱۶ ه‍.ق و در عهد فتحعلی شاه قاجار به پایان رسید، دارد.

کاخ گلستان از عهد صفویه تا دوران معاصر دستخوش تغییراتی گردیده‌است. هر چند که بنیان کاخ گلستان به دوران شاه عباس صفوی و به سال ۹۹۸ ه‍.ق و با احداث چهار باغی در داخل حصار شاه طهماسب و بعدها و در زمان شاه سلیمان صفوی با ساخت دیوان خانه‌ای در همان محدوده چنارستان شاه عباسی شکل می‌گیرد، ولی امروزه از آن بنیان‌ها اثری در میان نیست و داشته‌های موجود کاخ گلستان از لحاظ دیرینگی محدود به بخشی از آثار و ابنیه از دوران زندیه بوده و فراتر از آن نمی‌رود.
کاخ گلستان در دوم تیرماه ۱۳۹۲ خورشیدی و در سی و هفتمین اجلاس سالانه کمیته میراث جهانی سازمان یونسکو در پنوم پن، پایتخت کامبوج به عنوان میراث بشری از جانب یونسکو به ثبت رسید.

پیمایش

در یکی از روزهای پنجشنبه، آذر ماه توسط مترو به سمت این نقطه حرکت کردیم و در ایستگاه امام خمینی از مترو پیاده شدیم.
پس از تقریبا 200 متر پیاده روی و عبور از کنار موزه ارتباطات که در این زمان بسته بود، تقریبا در ساعت 9 صبح به سر در باغ ملی رسیدیم.

بیشتر ساختمان‌های داخل این بخش توسط سازمان‌های مختلف مانند وزارت خارجه در حال استفاده بود و نمی‌شد از داخل آنها بازدید کرد و فقط اجازه دیدن نمای بیرونی آنها وجود داشت که آنها را در عکس‌های زیر مشاهده می‌کنید.

موزه ملک بخشی بود که اجازه بازدید برای عموم وجود داشت که البته ساعت باز شدن آن 10 صبح بود و ما 1 ساعت را در محوطه میدان گشتیم تا باز شود.
حیاط بیرون این موزه نیز زیبا است که عکس‌های آن را در بخش زیر مشاهده می‌کنید.

محوطه موزه هم بخش‌هایی برای بازدید و هم بخشی برای افراد کتاب‌خوان برای مطالعه کتاب دارد که ما فقط بخش‌های قابل بازدید آن را مشاهده کردیم.
در درب ورود این موزه کمدهای برای قرار دادن وسایل و کوله وجود دارد که می‌توانید وسایل خود را در آن قرار دهید.
همچنین مبلغی برای ورود به این موزه دریافت نمی‌شود.

بعد از بازدید از موزه ملک به سمت موزه ملی ایران حرکت کردیم تا از آن نیز بازدید کنیم، این بخش دارای 2 موزه ایران کهن و اسلامی است که با یک بلیط 10 هزار تومانی می‌توانید از هر دو بازدید کنید.
این موزه نیز دارای قفسه‌هایی برای قرار دادن وسایل اضافه است.

شی‌هایی که در موزه قرار داده شده‌اند دارای سیر زمانی قدیم به جدید هستند و هرچقدر که در موزه پیش می‌روید، آنها دارای تاریخ کمتری هستند.
هر قطعه دارای توضیح مختصری است، البته بودن یک شخص وارد بسیار کمک کننده است، در زمان رفتن ما به این موزه یک استاد تاریخ دانشگاه در این محل بود که 3 شاگرد خود را برای بازدید به این موزه آورده بود که ما همراه آنها شدیم و بسیار از گفته‌های او استفاده کردیم.
بصورت خلاصه بیشتر موارد گفته شده در کتاب‌های تاریخ که قبلا بخصوص در دوران مدرسه خوانده بودم اشتباه بود که در این محل و توسط استاد گفته شده به آنها پی بردم.

بعد از بازدید از بخش کهن، به بخش اسلامی رفتیم که شامل موارد بعد از دولت ساسانی بود را مشاهده کنیم.
در این بخش فردی برای توضیح نبود و ما نیز به علت خستگی کمی سریعتر آن را بازدید کردیم.

در این موزه بخشی نیز وجود دارد که مردان نمکی زنجان را در آن قرار داده‌اند.

همچنین یک بخش موقت که اشیا آن از آلمان آمده بودند نیز در این موزه وجود داشت.

سپس به سمت پارک شهر حرکت کردیم تا محلی را برای صرف ناهار پیدا کنیم، خود این پارک نیز دارای بخش‌های مختلف و موزه نیز بود که البته موزه آن بسته بود.

ناهار خود را نیز در خیابانی با کف آجری که در اطراف آن غذاخوری های زیادی بود، در کنار کیوسک تلفن زیر صرف کردیم.

سپس به سمت کاخ گلستان که نزدیکی این محل بود حرکت کردیم تا از آن نیز بازدید کنیم، برای رسیدن به این نقطه نیز از کنار ساختمان‌های دولتی بزرگی عبور کردیم که دارای زیبایی خاص خود بودند.

کاخ گلستان دارای موزه‌های مختلف است که مبلغ ورودی هر کدام تفاوت دارد و اگر بخواهید تمام آنها را مشاهده کنید باید مبلغ 46 هزار تومان بپردازید.
هر کدام از موزه‌ها دارای توضیحات متنی و همچنین فردی برای پرسیدن سوال‌های پیش آمده است که می‌توانید سوال‌های تاریخی خود را از آنها بپرسید.

عکس های منطقه

جزئیات پیمایش

موقعیت : map location